Svetitskhoveli Cathedralکلیسای جامع سوتیتسخولی

تعداد کمی کلیسای جامع در جهان وجود دارد که به اندازه کلیسای سوتیتسخولی در مورد آن ها شعر  سروده شده باشد و حتی رمان ها و کتاب ها بدین شکل مورد احترام قرار گرفته باشد.

کلیسای جامع سوتیتسخولی از جهات مختلفی خاص است، علاوه بر این که این کلیسا هزار سال قدمت دارد و پایه های آن حتی قدیمی تر، به قرن چهارم باز می گردد، این کلیسا در زمان ساخت هم یک مرکز معنوی در کشور و در عین حال محل تاج گذاری و دفن پادشاهان گرجستان بوده است. به دلیل جنگ های مختلف و آشفتگی های گوناگون ، کلیسای جامع سوتیتسخولی چندین بار تخریب و مجددا بازسازی شد.

امروزه سوتیتسخولی یک اثر مهم ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است و یک مکان زیارتی مهم برای مسیحیان ارتدکس باقی مانده است که به شما پیشنهاد می کنیم در تور گرجستان، حتما از این جاذبه بازدید کنید.

تاریخچه کلیسای سوتیتسخولی

پس از مسیحی شدن گرجستان در سال 337، یک کلیسای کوچک در محل کلیسای جامع فعلی ساخته شد. بنیانگذار این کلیسا، شاه میریان بود که اولین پادشاه گرجستانی بود که به مسیحیت روی آورد. در این کلیسای کوچک، همسر پادشاه میریان (ملکه نانا) و چندین شاهزاده و اشرافیان غسل تعمید گرفتند. کاوش های باستان شناسی نشان می دهد که اولین کلیسای سوتیتسخولی از چوب ساخته شده است.

چرا کلیسای سوتیتسخولی در این محل ساخته شد؟

 طبق یک افسانه معروف ، دو یهودی  گرجستانی به نام های   الیوس و لونگینوس -به محاکمه عیسی مسیح فرستاده شدند تا به تبرئه کردن او رأی دهند. با این حال، آن ها خیلی دیر به اورشلیم رسیدند و عیسی مسیح به عنوان مجرم شناخته شده بود و در آن زمان به صلیب کشیدن محکوم بود. با این وجود، یهودیان گرجستانی موفق شدند لباس عیسی را از سربازان رومی بخرند و آن را با خود به گرجستان بیاورند.

پس از بازگشت آن ها به متسختای گرجستان، خواهر الیوس ردای عیسی را در دستان خود گرفت و از غم و اندوه مرگ عیسی در گذشت. او عبا را چنان محکم گرفته بود که نمی شد آن را از دستانش درآورد و به همین دلیل او را با لباس دفن کردند. پس از مدتی درخت سرو بر فراز مقبره  اش رشد کرد و حدود  سه قرن بعد که گرجستان تبدیل به یک کشور مسیحی شد، تصمیم گرفته شد که اولین کلیسای این کشور را به جای  سرو روی مقبره بسازند.

آن ها درخت را قطع کردند و از چوب آن هفت ستون درست کردند: شش ستون اول به راحتی قرار داده شدند ، اما ستون هفتم را نمی شد به راحتی ساخت. در این هنگام شاه میریان و ملکه اش به درگاه خداوند دعا کردند تا ساخت کلیسا به خوبی پیش برود، گفته می شود که  فرشته ای آمد و یاری کرد تا ستون هفتم نیز به درستی قرار بگیرد و کلیسا به درستی ساخته شود. بعداً مایعی صمغی از ستون چوبی نشت  به وجود می آمد که بیماران را شفا می داد، با کمک این صمغ نابینا می دید و لنگ می توانست راه برود.

به همین دلیل است که کلیسا به نام ستون معجزه هفتم (سوتیتسخولی)  نامگذاری شد.

معماری و نماهای معروف کلیسای سوتیتسخولی

بنای قرن یازدهمی که امروزه وجود دارد یک کلیسای گنبدی متقاطع است. در حالی که کلیسای جامع تا حد زیادی از ماسه سنگ زرد ساخته شده است، از ماسه سنگ سبز و توف قرمز نیز تا حدی برای تزئین نما استفاده شده است.

کلیسای جامع سوتیتسخولی تحت نظارت ملکیسدک و توسط معمار گرجی  آرسوکیدز ساخته شده است. نام معمار در دو مکان در نماهای شرقی و شمالی کلیسای جامع ذکر شده است.

نمای غربی

نمای غربی کلیسای جامع سوتیتسخولی به  دقیق ترین شکل تزئین شده است و تا حد زیادی از قرن یازدهم تا کنون حفظ شده است.

نقش های برجسته ای شامل چندین اثر هنری از انگور به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از تزئینات کلیسا های گرجستان و همچنین صلیب هایی به اشکال مختلف است.

در مرکزکلیسا و در ضلع بالا، زیر مثلث سقف سوم، صحنه عشای ربانی قابل تشخیص است به دین صورت که عیسی در مرکز نشسته است  و دو فرشته به ترتیب در سمت چپ و در سمت راست  قرار گرفته شده اند. یکی یک جام شراب و دیگری یک قرص نان در دست دارد.

در ورودی اصلی، بالای در، نقاشی قرن نوزدهمی است: که حضرت مریم با عیسی جوان و فرشتگان میکائیل و جبرئیل در سمت چپ و راستش به تصویر کشیده شده اند.

نمای شمالی

نمای شمالی کمتر تزئین شده است. در بالای پنجره مرکزی یک طاووس دیده می شود. در نمای کلیساهای گرجستان، طاووس، پرنده بهشتی است که جایگاه ویژه ای دارد. این پرنده نماد بهشت، سعادت و خوشبختی است. تا مدت ها اعتقاد بر این بود که گوشت طاووس فاسد ناپذیر است، بنابراین طاووس نماد رستاخیز و در نتیجه نماد جاودانگی شد.

در ضلع شمالی، روبروی دیوار کلیسا، هنوز هم پایه‌های نمازخانه و اتاق‌های خدماتی دیده می‌شود که در قرن نوزدهم تخریب شده‌اند.

نمای شرقی

در مرکز نما یک پنجره بلند با تزئین توف قرمز وجود دارد. در زیر پنجره جزئیات کوچکی از اثر “آخرین داوری” وجود دارد: مسیح در مرکزتوسط مریم مادر و یحیی احاطه شده است و  بالای سر آن ها دو فرشته شروع آخرین داوری را اعلام می کنند. دو سر گاو در پهلوها نمادهایی هستند که از دوران پیش از مسیحیت به ارث رسیده اند که قبلاً کلیسای قدیمی را از قرن پنجم تزئین کرده بودند. زیور آلات گاو نیز بر نقش کشاورزی در کشور تاکید داشت. در کتیبه زیر متوجه می شویم که این نما توسط آقای مقالادزه ای مرمت شده است.

در بالای پنجره بلند، تزئینات انگور و دوازده مدال نماد دوازده حواری را می بینیم که کلیسای جامع نیز به آنها اختصاص یافته است. کتیبه روی مدال ها برای اثبات این است که معمار زنده نمانده است تا اتمام ساختمان خود را ببیند: (این کلیسای مقدس به دست خادم فقیر او آرسوکیدزه ساخته شده است. روحت در آرامش باشد استاد)

نمای جنوبی

در سمت چپ برای تزیین نما از سنگ توف قرمز استفاده شده است. در این بخش می توان نماد های انگور ، صلیب گلدار، ، سنت جورج در حال کشتن یک اژدها، فرشتگان سرافیم با شش بال و مصلوب شدن عیسی را مشاهده کرد.